Franstaligen uitgesloten?
In vergelijking met alle andere deelnemende landen toont Vlaanderen in de statistieken een opvallend hoog aantal non-respondenten: 8,8% van de 5463 volwassenen. Dat zijn mensen die werden aangeschreven en aangesproken om deel te nemen aan de bevraging, maar weinig of niets over zichzelf konden vertellen wegens taalproblemen, een verstandelijke beperking of om een andere aan geletterdheid gerelateerde reden.
Een analyse van deze non-respondenten toont echter dat het in belangrijke mate om Franstaligen in de Vlaamse randgemeenten rond Brussel gaat. In sommige landen werden ook tests afgenomen in talen die veel gesproken worden in bepaalde regio’s of door bepaalde minderheden. In België nam alleen Vlaanderen deel en werd er alleen in het Nederlands geïnterviewd.
Volgens PIAAC moeten de Franstaligen, die dus zoals alle andere respondenten in het Nederlands werden aangeschreven en vervolgens in het Nederlands werden opgebeld, en met wie blijkbaar geen communicatie in het Nederlands mogelijk was, als “literacy-related” non-respondenten worden beschouwd: non-respondenten die met een zo groot geletterdheidsprobleem kampen dat er geen interview of test mee af te nemen valt.
Wie bekend is met de realiteit in de randgemeenten rond Brussel begrijpt dat de PIAAC-redenering erg ongenuanceerd is.
Inge De Meyer van de vakgroep Onderwijskunde van de UGent en national project manager: "Literacy-related non-respondenten krijgen van de OESO een geletterdheidsscore van 85 punten (op een schaal van 500 punten), terwijl onze anderstalige eerstegeneratierespondenten nog steeds een gemiddelde score van rond de 200 punten halen. Daarom vonden wij het onaanvaardbaar om aan Franstaligen in Brussel, werknemers van de Europese instellingen die in Brussel wonen en andere anderstaligen een score van 85 te geven. Mocht een meer genuanceerde imputatie mogelijk zijn geweest, dan hadden wij daar zeker mee ingestemd. We hebben zelf 2 alternatieven voorgesteld, maar omdat we een "neen" kregen van de OESO hebben we beslist om die specifieke data voor Vlaanderen terug te trekken."
Het gevolg is dat er voor Vlaanderen geen gemiddelde geletterdheidsscore gepubliceerd is die rekening houdt met deze non-respons. Rekening houdend met de zeer hoge "literacy-related" non-respons zou Vlaanderen ongemakkelijk diep in de geletterdheidsrangschikking wegzakken. Met dank aan de Franstaligen en de EU-ambtenaren. En dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn ;-)