"Voor tolkenbedrijven en instanties die nog niet ver zijn in hun digitale ontwikkeling werkt deze pandemie hopelijk als een wake-upcall. Zij worden nu gedwongen om hun systemen te innoveren en het gebruik van digitale technologieën te omarmen."
Tolken op afstand zal ook na de crisis een onmisbare vaardigheid blijven voor tolken gebarentaal. Dat zegt Maartje De Meulder (Hogeschool Utrecht), die samen met Oliver Pouliot van het tolkenbureau Overseas Interpreting en freelance tolk Vlaamse Gebarentaal Karolien Gebruers de invloed van de coronacrisis en het thuiswerken op het werk van tolken gebarentaal heeft onderzocht.
Corona gaat het taalwerk blijvend veranderen. In december las u dat de conferentietolken het hard te verduren hebben maar stilaan ook kansen zien. In dit artikel zoomen we in op de tolken gebarentaal.
Uit het internationale onderzoek van Maartje De Meulder, Oliver Pouliot en Karolien Gebruers bij ruim 2600 tolken gebarentaal blijkt dat bijna 2 op de 3 tolken voor het begin van de crisis nog nooit op afstand had getolkt. 1 op de 3 deed het slechts heel af en toe. "Omdat algemeen wordt aangenomen dat werken op afstand een blijvend fenomeen is, wordt tolken op afstand een onmisbare vaardigheid voor iedere tolk gebarentaal," verwacht Maartje De Meulder.
Voor- en nadelen
Een aanzienlijk deel van de respondenten geeft aan dat tolken op afstand meer stress oplevert dan face-to-face tolken. Ook vereist het werk volgens hen een zwaardere cognitieve belasting. Redenen daarvoor zijn omgaan met technische problemen, tolken in 2D in plaats van 3D, geen of minder vermogen gesprekken te beheren, moeilijker tolken in teamverband en het ontbreken van informeel contact met collega’s en dove tolkgebruikers.
De respondenten geven aan dat er ook vóórdelen kleven aan de ontwikkeling van tolken op afstand. Als belangrijkste noemen ze een hogere mate van flexibiliteit en de mogelijkheid tot verbetering van efficiëntie en beschikbaarheid van tolkvoorzieningen. Voordelen die volgens de respondenten belangrijk zijn voor zowel dove en slechthorende tolkgebruikers als de tolken gebarentaal zelf.
Voorbereiden op hybride carrière
"De plotse omslag naar vaker tolken op afstand heeft ingrijpende gevolgen voor tolkenopleidingen en nascholing voor tolken gebarentaal," vertelt Maartje De Meulder. Zij is als senior onderzoeker verbonden aan de Hogeschool Utrecht, in Nederland de enige instelling die tolken Nederlandse Gebarentaal/Nederlands opleidt en een master Deaf Studies aanbiedt.
"Studenten moeten gedurende hun opleiding worden voorbereid op een hybride carrière, waarin ze zowel op locatie als op afstand kunnen tolken. Ook voor nieuw-gekwalificeerde tolken gebarentaal zijn de gevolgen groot. Uit ons onderzoek blijkt dat er een behoorlijke groep nieuw-gekwalificeerde tolken is die op afstand werkt. Tot het begin van de coronacrisis werd beginnende tolken vaak streng geadviseerd eerst een paar jaar ervaring op te doen met face-to-face tolken alvorens met tolken op afstand aan de slag te gaan."
"Voor tolkenbedrijven en instanties die nog niet ver zijn in hun digitale ontwikkeling werkt deze pandemie hopelijk als een wake-up-call. Zij worden nu gedwongen om hun systemen te innoveren en het gebruik van digitale technologieën te omarmen."
Download het volledige onderzoeksrapport "Remote sign language interpreting in times of COVID-19" van de website van Hogeschool Utrecht. Het rapport is in het Engels geschreven.