Bij uitgeverij Garant (Antwerpen-Apeldoorn) is "Duidelijke taal" van de hand van Peter van der Horst verschenen. Het gaat om een beknopt handboek voor wie de hoofdzaken van begrijpelijk schrijven wil leren en oefenen.
Duidelijke taal (141 blz.) van Peter van der Horst is een toegankelijk leer- en oefenboekje voor wie zijn gedachten duidelijk wil kunnen opschrijven, zodat de lezer ze goed kan begrijpen. Het boekje serveert de hoofdzaken, zonder te veel theorie, met veel voorbeelden en veel oefeningen.
Dat het boekje zich beperkt tot de hoofdzaken, is een sterkte. Zeventien hoofdzaken zijn er, en de auteur besteedt aan elke hoofdzaak een hoofdstuk. En voor elk hoofdstuk heeft hij een titel verzonnen die de hoofdzaak samenvat in een korte vuistregel. Omdat het er maar zeventien zijn, en omdat ze zo duidelijk geformuleerd zijn, schrijven we ze hier ook nog maar een keer op.
(1) Schrijf geen te lange zinnen.
(2) Wissel het zinstype eens af.
(3) Vermijd zinnen met een lange aanloop.
(4) Voorkom tangconstructies.
(5) Zorg voor structuur.
(6) Maak opsommingen herkenbaar.
(7) Gebruik liever werkwoorden dan naamwoorden.
(8) Beperk het aantal voorzetsels.
(9) Ga de lijdende vorm zo veel mogelijk uit de weg.
(10) Schrijf liever positief.
(11) Besteed voldoende aandacht aan de leestekens.
(12) Vermijd moeilijke woorden.
(13) Kies eens een ander woord.
(14) Gebruik alleen algemeen gangbare afkortingen.
(15) Voorkom misverstanden.
(16) Schrijf persoonlijk.
(17) Besteed ook aandacht aan het uiterlijk.
Dit is hoe de auteur vervolgens elk hoofdstuk opzet: een of twee pagina's zeer toegankelijke theorie in de duidelijke taal die u van dit boek mag verwachten en goed voorzien van voorbeelden, en daarna een paar pagina's oefeningen. Daar staat de opgave telkens links, de oplossing rechts. Dat is simpel en handig, en het maakt het boek goed bruikbaar voor zelfstudie. Achter in het boek staan nog meer oefeningen en een trefwoordenregister.
In zijn voorwoord zegt Peter van der Horst dat het hem al in 2015, na het verschijnen van zijn vrij uitvoerige boek "Begrijpelijk schrijven voor iedereen" duidelijk werd dat er meer behoefte is aan een boek dat zich bezighoudt met de hoofdzaken van duidelijke taal, zonder te veel theorie.
Schrijf verzorgde spreektaal
In zijn inleiding zet Peter van der Horst eerst nog een paar misverstanden recht. Dat schriftelijk taalgebruik sterk afwijkt van mondeling taalgebruik en dat er daarom andere formuleringen en ander woordgebruik nodig zijn bijvoorbeeld. "Je kunt niet schrijven zoals je spreekt, maar dat betekent niet dat je bijvoorbeeld ook allerlei ouderwetse woorden en formuleringen moet gebruiken. Je kunt dus niet zeggen: schrijf zoals je spreekt, maar het verschil moet ook niet te groot worden. een bruikbare vuistregel is: schrijf verzorgde spreektaal."
Leesbaarheidsonderzoek
Een ander misverstand dat Peter van der Horst de wereld uit wil helpen, is dat de leesbaarheid van een tekst zou afhangen van de gemiddelde zinslengte en woordlengte voor bepaalde lezers. "Men is lange tijd nogal enthousiast geweest over de resultaten van leesbaarheidsonderzoek, maar de waarde ervan blijkt toch maar heel betrekkelijk te zijn. (...) Heel lange zinnen en te lange woorden kunnen zeker invloed hebben op de begrijpelijkheid van een tekst, maar veel belangrijker zijn onder andere de structuur en samenhang van een tekst en het woordgebruik."
Peter van der Horst is docent Nederlands en zelfstandig tekstadviseur. Van zijn hand zijn onder meer Begrijpelijk schrijven voor iedereen (2015), De Taalgids (2000), Stijlwijzer (1996) en Redactiewijzer (1993) en vorig jaar nog "Nieuwe leestekenwijzer", een handboek over het gebruik van leestekens en andere tekens, geschreven voor de actieve taalprofessional. "Duidelijke taal" heeft hij dan weer geschreven voor iedereen die zo nu en dan een tekst moet schrijven - dus niet in de eerste plaats de ervaren taalprofessional.
Vertaler-auteur Miet Ooms noemt het boekje in haar recensie onder meer "handig voor wie de bekende naslagwerken te uitgebreid en gedetailleerd vindt". Het boekje heeft volgens haar ook "alles in huis om een vaste waarde te worden in schrijfopleidingen".
ISBN: 9789044137507
Meer informatie over "Duidelijke taal" op de website van de uitgever