Gent, Astrid Vandesompele - Veel mensen hebben een saai beeld van de taalberoepen. Ze zien taalkundigen die de hele dag aan een bureautje zitten te lezen en te schrijven.
Arrival, de sciencefictionfilm van de Canadese regisseur Denis Villeneuve (Incendies, Blade Runner 2049), kluistert je aan het scherm met een totaal ander beeld van onze taalkundige.
De film begint met het hoofdpersonage Louise Banks (Amy Adams) die haar dochter verliest na een slepende ziekte. Daarna lijkt niets haar nog te interesseren. De gebeurtenissen gaan aan haar voorbij en niets raakt haar echt.
Wanneer op een dag vreemde ruimtewezens op verschillende plekken op aarde landen, reageert ze eerst ook niet verbaasd, terwijl de rest van de wereld op zijn kop staat.
Hoe communiceren met aliens
De mensen worden angstig. Er ontstaat paniek. Waarom zijn de wezens hier? Vormen ze een gevaar voor de mensheid? Moeten we ze verwelkomen of oorlog voeren? Om die vragen te kunnen beantwoorden, is communicatie met de aliens absoluut noodzakelijk.
Louise Banks krijgt als getalenteerd vertaalster de opdracht om contact te maken met de aliens en hun ‘taal’ te ontcijferen. Maar die missie is allesbehalve eenvoudig, want hoe begin je een gesprek met wezens die praten aan de hand van cirkels, nooit een woord gesproken hebben en niet eens een mond hebben?
Film met boodschap
Er zitten meerdere boodschappen in de film. Er is de clichéboodschap dat het goede het slechte overwint en dat liefde sterker is dan geweld en oorlog. Banks gelooft onafgebroken in de goedheid van de vreemde wezens. Empathie en wederzijdse toenadering zijn ook essentieel in de communicatie tussen Banks en de aliens.
De aliens worden niet stereotiep voorgesteld. Verwacht dus geen vijfogige, groene mannetjes op korte beentjes die uit flikkerende ufo’s stappen. Hoe ze er wel uitzien, laat ik u zelf ontdekken, maar de beelden zijn spectaculair.
Invloed van taal op ons denken
Wat taal betreft zindert de film zeker na. De hypothese van Whorf dat je denken bepaald wordt door de taal die je spreekt, is sterk aanwezig in de film. Ook de visie dat een nieuwe taal leren de blik verruimt, komt aan bod. Taal bepaalt hoe we de wereld en haar dimensies bekijken en interpreteren. Zoals in de scifi Interstellar gaat het ook in Arrival vooral over de dimensie tijd.
De film laat ons stilstaan bij de ‘keuze’ van ons taalsysteem en bij de invloed van onze lichaamsbouw op die keuze. Wij hebben ‘gekozen’ om te communiceren met woorden en om die woorden te produceren via ons mond, anderen communiceren met cirkels, trillingen, gebaren, tekeningen, enzovoort. De film stelt de menselijke manier van communiceren zeker niet als superieur voor.
De film komt relatief traag op gang, maar het einde maakt alles goed. De plot zindert na en doet je nadenken. Tip: bekijk deze film met je favoriete cinemabuddy, zodat je na het turbulente einde nog uren kan discussiëren.
Meer info: http://www.imdb.com/title/tt2543164/