Steeds meer kinderen die bij de logopedist komen, zijn meertalig. Dat is logisch, want de taaldiversiteit neemt in onze samenleving in sneltempo toe. Maar een taalontwikkelingsstoornis vaststellen bij een meertalig kind is voor een logopedist niet evident.
Om tot een juiste diagnose te komen moet de logopedist elke taal onderzoeken die het kind leert. Daarvoor zet hij een taalanalist in: een tolk, vertaler of intercultureel bemiddelaar die de beheersing van de thuistaal bij een meertalig kind kan analyseren.
Taalanalisten helpen logopedisten bij het opsporen van taalproblemen bij meertalige kinderen. Wie taalanalist wil worden, kan het vak leren bij Thomas More Hogeschool in Antwerpen.
Veel meertalige kinderen ervaren taalmoeilijkheden. Die taalmoeilijkheden kunnen deel uitmaken van een normale meertalige ontwikkeling of het gevolg zijn van een echte taalstoornis. Het is belangrijk om een onderscheid te maken tussen beide, zodat het meertalige kind gepaste hulp kan krijgen.
Voor de logopedist is het inzicht in de beheersing van de thuistaal cruciaal om tot een juiste diagnose te komen. Voor het ene probleem kan immers een intensieve logopedische therapie aangewezen zijn, voor het andere een rijker taalaanbod. Om een juiste diagnose bij het meertalige kind mogelijk te maken, wordt de taalanalist ingezet.
Spontane taalstalen
Thomas More Hogeschool biedt een cursus taalanalist aan vanaf 9 november 2017. De cursus bestaat uit een combinatie van contactmomenten en online videolessen. Uitgeschreven cursusmateriaal ondersteunt de videolessen. Tijdens de contactmomenten staat de samenwerking tussen logopedist en tolk centraal. Het traject telt drie contactmomenten. Het eerste is op 9 november 2017, het laatste op 11 januari 2018.
In de cursus komen onder meer eentalige en meertalige taalontwikkeling, taalontwikkelingsstoornissen, taalanalyse in de diagnostiek en uiteraard ook taalkunde aan bod. Aan de hand van verschillende videofragmenten leer je spontane taalstalen uitschrijven (gebruikmakend van speciale tekens die onder meer aarzelingen en herhalingen aanduiden). Voor de eindopdracht analyseer je samen met een logopedist een taalstaal.
Competentieprofiel taalanalist
De taalanalist ondersteunt dus de logopedist bij het onderzoeken van de taalvaardigheid van een meertalig kind. Hij analyseert de beheersing van de thuistaal. Over het al dan niet gestoord zijn van de taalontwikkeling doet hij geen uitspraak. Dat is de taak van de logopedist.
Een competentieprofiel van de taalanalist is via onderstaande link (pdf) te downloaden. Het profiel is ontwikkeld door medewerkers van de opleiding Logopedie en Audiologie van Thomas More en van de onderzoeksgroep Vertaling en Technologie van de KU Leuven. Zij werkten hiervoor samen met experten uit de masteropleiding Logopedische en Audiologische Wetenschappen van de KU Leuven en uit de faculteit Sociale Wetenschappen van de Akdeniz Universiteit Antalya.
Certificeringsproef
Het competentieprofiel vormt de basis voor de ontwikkeling van een certificeringsproef in verschillende talen. Certificering is nodig om de kwaliteit van de functie van taalanalist te bewaken. Diploma- of certificaatvereisten voor taalanalisten zijn een bachelordiploma in de taal- en letterkunde of in de toegepaste taalkunde, of een masterdiploma in de meertalige communicatie, in de taal- en letterkunde, in het tolken of in het vertalen, of een certificaat van sociaal tolk, sociaal vertaler of intercultureel bemiddelaar.
Taalbrug
Op de website taalbrug.be is een lijst van beschikbare taalanalisten te raadplegen alsook een lijst van logopedisten die opgeleid zijn in de meertalige diagnostiek.
Belang van meertalig onderzoek
Meertalige kinderen zijn oververtegenwoordigd in het buitengewoon onderwijs. Dat blijkt uit onderwijsstatistieken. Foutieve doorverwijzing op basis van taalmoeilijkheden is een gedeeltelijke verklaring voor de oververtegenwoordiging. Nochtans komen taalstoornissen bij meertalige kinderen niet vaker voor dan bij eentalige kinderen, zo is ook wetenschappelijk onderzocht. De vastgestelde taalmoeilijkheden zijn dus niet altijd stoornissen, die zich dan trouwens manifesteren in alle talen die het kind spreekt. De vastgestelde taalmoeilijkheden zijn vaak slechts een achterstand (in het Nederlands), die te wijten is aan een nog ontoereikend taalaanbod en dus onvoldoende ervaring met de taal. Zulke kinderen horen niet thuis in het buitengewoon onderwijs. Wat ze nodig hebben, is een rijker taalaanbod. Kinderen met een hardnekkige taalontwikkelingsstoornis daarentegen hebben nood aan intensieve logopedische therapie.
Om foute diagnoses en foutieve doorverwijzingen te voorkomen is bij een meertalig kind een meertalig diagnostisch onderzoek nodig. En hiervoor zijn naast logopedisten die opgeleid zijn in de meertalige diagnostiek ook goed opgeleide taalanalisten nodig.
Meer info bij Charlotte Mostaert (tel. 03 241 28 09 en
Meer info: www.taalbrug.be/cursus-taalanalist
Meer info: https://www.taalbrug.be/sites/taalbrug.be/files/lessons/handouts/competentieprofiel_taalanalist.pdf