Er zijn in Vlaanderen ongeveer vierhonderd sociaal tolken actief. Wie als sociaal tolk aan de slag wil in Vlaanderen, moet eerst een certificaat behalen. En daarvoor moet de aspirant-sociaal tolk een opleidings- en certificeringstraject doorlopen. En met succes afronden natuurlijk.
Het traject bestaat uit verschillende onderdelen zoals een infosessie, een instaptoets, een begeleidingsgesprek, een basisopleiding die uit 2 modules bestaat met daartussenin een test, en ten slotte de certificeringstest. Wie slaagt voor de certificeringstest (telkens voor 1 talencombinatie), kan opgenomen worden in het Vlaams Register sociaal tolken.
De Dienst Certificering Sociaal Tolken en Vertalen van het Vlaams Agentschap Integratie en Inburgering start zeer binnenkort met drie basisopleidingen (module 1) sociaal tolken. In Antwerpen, Genk en Gent.
Aan het opleidings- en certificeringstraject is de voorbije periode grondig gesleuteld. Een update.
Sociaal tolken is het getrouw, volledig en neutraal omzetten van mondelinge boodschappen van een bron- naar een doeltaal in een context van openbare en sociale dienstverlening. Zo luidt de definitie van het beroep in het beroepscompetentieprofiel dat de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) al in 2008 heeft opgesteld.
Uit onderzoek van de Universiteit Gent blijkt dat er een grote nood bestaat aan bewustwording en sensibilisering over het bestaan, de werking en de rol van sociaal tolken en vertalen.
Nog te weinig organisaties hebben een beleid rond de inzet van sociaal tolken, aldus de Gentse onderzoekers. De meeste organisaties maken op arbitraire wijze gebruik van sociaal tolken. Sommige organisaties zetten geen of bijna geen sociaal tolken in. De arbitraire manier waarop sociaal tolken worden ingezet, leidt ertoe dat de anderstalige cliënt zich ongelijk behandeld voelt. Soms krijgt hij wel en dan weer geen tolkenbijstand. Hij heeft dus geen garantie dat hij in acute of belangrijke situaties een toegankelijke en kwaliteitsvolle dienstverlening kan genieten.
Tekort aan sociaal tolken
Uit een bevraging bij de Vlaamse gemeenten en OCMW's (Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn) in 2015 bleek dat er een nijpend tekort is aan sociaal tolken. Waar mogelijk spreekt men Engels en Frans, maar 85 procent van de OCMW's doet een beroep op sociaal tolken. Lokale medewerkers klagen vooral over een tekort aan tolken Arabisch. Ze behelpen zich vaak met een vertaalsite of vragen een andere anderstalige cliënt om te vertalen. De Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) vraagt dat er meer sociaal tolken komen.
Een van de opdrachten van de Dienst Certificering is ervoor te zorgen dat er voldoende gecertificeerde tolken zijn voor die talen waar vraag naar is. Daarom stemt de Dienst het certificeringstraject en de rekrutering zo goed mogelijk af op de taalnoden die de diverse sociaal tolkdiensten melden.
Om aspirant-tolken nog beter te begeleiden en meer slaagkansen te geven, is het opleidings- en certificeringstraject recent nog grondig vernieuwd.
De voornaamste verbetering is dat het begeleidingsadvies nu bindend is. Wie slaagt voor de instaptoets en denkt meteen klaar te zijn voor de certificeringsproef, vraagt een begeleidingsgesprek aan. In dat gesprek wordt via vragen en oefeningen gepeild naar kennis van de sociale sector, deontologie van het sociaal tolken en tolktechnieken. De uitkomst van het begeleidingsgesprek is een advies aan de aspirant-sociaal tolk. Dat advies is een beoordelings- of een leeradvies. Wie een beoordelingsadvies krijgt, kan deelnemen aan de certificeringsproef. Wie een leeradvies krijgt, moet aan zelfstudie doen of wordt gevraagd de basisopleiding te volgen. Beide adviezen zijn bindend.
Basisopleiding sociaal tolken
Tijdens de (1ste module van de) basisopleiding ontwikkelen de aspirant-sociaal tolken de basisvaardigheden en -competenties die ze als sociaal tolk nodig hebben. In de opleiding is er aandacht voor tolktechnieken en spreekvaardigheid, terminologie en deontologie. De 1ste module van de basisopleiding duurt 46 uur en wordt de komende periode in Antwerpen, Genk en Gent aangeboden.
Voor deze basisopleidingen is het aantal cursisten beperkt tot 20. Inschrijven kan tot 12 juni 2017. Enkel wie al geslaagd is of voor 12 juni nog slaagt voor de instaptoets kan zich inschrijven voor deze basisopleiding.
En u? Bent u sociaal tolk of kandidaat voor het beroep van sociaal tolk? Wat vindt u van de investering in opleiding en certificering die van u verwacht wordt? Ziet u een duurzame toekomst voor het beroep van sociaal tolk? Hoe ziet u dat?
U kunt reageren onder dit artikel of uw mening mailen naar
Meer info: www.sociaaltolkenenvertalen.be