De meeste technisch redacteurs zijn zogenaamde zij-instromers: vertalers of ingenieurs die zich op een gegeven moment in de technische communicatie hebben ingewerkt. Dat is oké, maar de bedrijfswereld vraagt meer, hoger en gerichter opgeleide professionals.
En dus moeten universiteiten nadenken over de opleiding van specialisten in de technische communicatie. Gespecialiseerde modules voor de vertaal- of ingenieursopleidingen zijn een goed idee, maar de vraag mag ook zijn hoe een bachelor- of masteropleiding in de technische communicatie eruit kan zien.
Op vrijdag 28 april 2017 wordt hierover op de Antwerpse campus van de KU Leuven een colloquium gehouden: het European Academic Colloquium on Technical Communication Studies. Een Europees competentiekader voor de opleiding van specialisten in de technische communicatie is in de maak. Een goede zaak voor de status van het beroep?
Fabrikanten en leveranciers van zowel kleine apparaten als grote productie-installaties zijn wettelijk verplicht om de gebruiker toegang te geven tot alle informatie die deze nodig heeft om het apparaat of de installatie veilig en efficiënt te kunnen gebruiken. Bovendien moet de informatie de hele levenscyclus van het apparaat of product beschikbaar zijn in een geschikt formaat en in een taal die de gebruiker kan begrijpen. Meestal moet daarbij ook rekening worden gehouden met de taal van het gebied waar de goederen op de markt worden gebracht.
Waardecreatie
Het ontwikkelen van technische informatie is het werk van specialisten geworden. Technische communicatie is uitgegroeid tot een vak waarin technische kennis en taalvaardigheden samenkomen met digitale en nog een pak andere vaardigheden. En omdat steeds meer bedrijven inzien dat ze met bruikbare informatie veel waarde kunnen creëren voor de klant (en voor zichzelf), neemt de vraag naar gekwalificeerde professionals die waarde creëren met doeltreffende en lezersvriendelijke technische informatie, de laatste tijd fors toe.
Competenties
Het lijkt dan ook hoog tijd dat het hoger onderwijs zich buigt over de academische en professionele opleiding van deze specialisten in de technische communicatie. Dat gebeurt trouwens nu al in het kader van het Europese TecCOMFrame-project. Binnen dit project wordt aan een competentiekader voor de opleiding van technisch redacteurs gewerkt. TecCOMFrame staat voor Technical Communication Competence Framework.
Modelcurricula en gespecialiseerde modules
Het TecCOMFrame-project is tot stand gebracht door tekom (Europe), de leidende vakvereniging voor iedereen die met technische communicatie bezig is. Voor de uitvoering van het project is een consortium van Europese (academische) partners gevormd en zijn er middelen uit het Europese Erasmus+-programma ter beschikking gesteld. Van het competentiekader zullen modelcurricula op bachelor- en masterniveau worden afgeleid. Voor opleidingen zoals vertalen of ingenieurswetenschappen zullen gespecialiseerde modules worden ontwikkeld. Het uiteindelijke doel is dat er meer academisch gevormde technisch redacteurs (met competenties en kwalificaties die beter afgestemd zijn op de echte noden van de bedrijfswereld) naar de arbeidsmarkt worden toegeleid, wat ook voor de erkenning en de status van het beroep van technisch redacteur een goede zaak zou moeten zijn.
Op dit moment biedt al een handvol Europese universiteiten een opleiding technische communicatie in een of andere vorm aan. Centraal in het actieprogramma van het TecCOMFrame-project staan het uitwisselen van goede praktijken in onderwijs en onderzoek en de samenwerking met de bedrijfswereld.
Tekom
Het colloquium in Antwerpen, voluit het European Academic Colloquium on Technical Communication Studies, is zoals gezegd een initiatief van tekom (Europe). Tekom Europe werd in 2013 opgericht op initiatief van tekom Deutschland (Gesellschaft für Technische Kommunikation), met 8500 leden de grootste beroepsvereniging voor technische communicatie in Europa. Tekom Europe overkoepelt een tiental nationale "tekoms". Doel van tekom Europe is de status van de technische communicatie in Europa te verhogen, op Europees niveau beroepsprofielen te beschrijven en te harmoniseren en industriestandaarden te ontwikkelen voor gebruiksaanwijzingen en handleidingen.
Contentstrategie
Het centrale thema van het colloquium in Antwerpen is contentstrategie. Hoe creëer je slimme, betekenisvolle, flexibele, bruikbare content? Hoe onderhoud je slimme content? Hoe maak je bestaande content slimmer? Het colloquium wil een forum zijn voor academici die inzichten, theorieën en goede praktijken over het creëren van content en het uitvoeren van een contentstrategie willen delen.
Het voorlopige programma is via onderstaande website beschikbaar.
Technisch schrijver
Liever dan technisch schrijver of technisch redacteur noemen veel specialisten in de technische communicatie zich technical writer, techwriter, of nog beter: technisch communicatieprofessional, technisch communicator, informatieontwikkelaar, informatiearchitect of "infomedian". In ieder geval is technisch schrijven of technische communicatie een vak voor speciaal opgeleide en gekwalificeerde professionals geworden.
Hoeveel technisch redacteurs zijn er eigenlijk? Dat weten we niet goed. Bij ons weten zijn er alleen voor Duitsland betrouwbare cijfers. In de Duitse industrie zijn naar schatting tachtigduizend technisch redacteurs aan de slag. Ongeveer tien procent van hen is lid van tekom. Technisch redacteur - of hoe je het beroep ook mag noemen - is in Duitsland al jaren een knelpuntberoep. Toch moeten er niet alleen in Duitsland, maar in heel Europa meer en betere technisch redacteurs opgeleid worden. En de - weinige - bestaande opleidingen moeten beter worden. Dat klinkt evident, maar eigenlijk zijn er nog maar weinig concrete ideeën over hoe zulke opleidingen er dan uit moeten zien, welke competenties er getraind moeten worden, enz. Ongetwijfeld wordt hierover ook van gedachten gewisseld op 28 april 2017 aan de KU Leuven in Antwerpen tijdens het European Academic Colloquium on Technical Communication Studies.
Meer info over het colloquium bij Birgitta Meex (KU Leuven en tekom Belgium):
Meer info over TecCOMFrame bij Daniela Straub (
Meer info: http://www.teccom-frame.eu/the-colloquium
Meer info: www.teccom-frame.eu
Meer info: http://www.technical-communication.org/
Meer info: http://www.technical-communication.org/be/home-be.html