Op donderdag 7 mei 2015 wordt in Antwerpen voor het eerst een getolkte mock-trail ofte gesimuleerde rechtszitting met tolkenbijstand gehouden. Wat is dat en wat is de bedoeling?
De gesimuleerde rechtszitting zal bestaan uit drie cases: een zitting van de raadkamer over de verlenging van een aanhoudingsmandaat (met een tolk Frans), een zitting van de correctionele kamer met het pleidooi van de burgerlijke partij (met tolk Hongaars) en een terechtzitting van dezelfde correctionele kamer waarbij het vonnis wordt gewezen en getolkt in Vlaamse Gebarentaal.
Deze gesimuleerde rechtszitting met tolkenbijstand is een initiatief van de KU Leuven campus Antwerpen en de rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen.
Beide partners organiseren al vijftien jaar samen met de Antwerpse politie de opleiding Gerechtsvertalen en -tolken (GVT), een opleiding van 150 uren die een duizendtal gerechtsvertalers en -tolken intussen met succes hebben gevolgd. Deze tolken worden in de praktijk echter geconfronteerd met magistraten en andere rechtskundigen die geen ervaring hebben met het werken met gerechtstolken en daarover al zeker geen opleiding hebben genoten.
Nochtans is de Europese vertaalrichtlijn 2010/64 over het recht op vertaling en tolkbijstand in strafzaken duidelijk: de lidstaten moeten "degenen die verantwoordelijk zijn voor de opleiding van rechters, aanklagers en justitieel personeel betrokken bij straf-procedures, verzoeken om bijzondere aandacht te besteden aan de bijzondere kenmerken van communicatie met bijstand van een tolk, teneinde voor efficiënte en doeltreffende communicatie te zorgen" (artikel 6).
De kwaliteit van de tolkenbijstand kan met andere woorden niet alleen door de tolk gegarandeerd worden. De overheid moet ervoor zorgen dat ook de rechtskundigen efficiënt en effectief leren omgaan met de meertalige context en de bijstand van een tolk ter zitting. Aan dat leerproces draagt de gesimuleerde rechtszitting met tolken ongetwijfeld bij. Magistraten en advocaten vormen dan ook het eerste doelpubliek voor deze gesimuleerde rechtszitting met tolken.
Vlaamse Gebarentaal
Dat er ook in Vlaamse Gebarentaal wordt getolkt, is geen toeval. Het past in het kader van Justisigns, een Europees samenwerkingsproject dat met steun van de Europese Commissie meer aandacht vraagt voor het recht op een eerlijke rechtsgang voor Dove mensen. Zonder de specifieke bijstand van een gebarentaaltolk kunnen zij die eerlijke rechtsgang uiteraard niet krijgen.
De gesimuleerde rechtszitting op 7 mei zal worden ingeleid en toegelicht door Katalin Balogh, Heidi Salaets en Dirk Rombouts. Zij zijn de auteurs van het handboek "Gerechtstolken", dat vorige maand met de LIA (Language Industry Award) voor beste taalpublicatie in 2014 werd bekroond.
Lees ook: Nieuw: handboek werken met gerechtstolken
Meer info bij Mark Jespers (
Meer info: http://justisigns.com/JUSTISIGNS_Project/About.html
(foto Wilson Souza)