Het gezond verstand zegt dat een vertaling die je hebt nagekeken met de brontekst erbij vervolgens nog beter wordt als je ze nog eens naleest zonder de brontekst erbij.
Klopt niet, zegt Isabelle Robert. Een vertaling een tweede keer nalezen is niet significant efficiënter dan de vertaling vergelijken met de originele tekst en het erbij houden.
Isabelle Robert onderzocht in haar doctoraat de efficiëntie van de vier meest gebruikte revisieprocedures op de Belgische vertaalmarkt: (1) de vertaling één keer nalezen zonder naar de originele tekst te kijken, behalve bij twijfel (monolinguale procedure); (2) de vertaling rechtstreeks vergelijken met de originele tekst (bilinguale procedure); (3) de vertaling rechtstreeks vergelijken met de originele tekst en dan de vertaling nog eens nalezen (bilinguale + monolinguale procedure); (4) de vertaling eerst nalezen en dan ze vergelijken met de originele tekst (monolinguale + bilinguale procedure).
Het belang van revisie in het vertaalproductieproces neemt toe. Wie volgens de Europese norm voor vertaaldiensten EN 15038 wil werken, moet reviseren. De norm zegt echter niet hoe dat dan moet. Vertaalbureaus die de Europese kwaliteitsnorm volgen (en voor de rest uiteraard iedereen die vertalingen reviseert), kunnen uit het doctoraat van Isabelle Robert belangrijke praktijkadviezen destilleren, niet alleen met het oog op de kwaliteit maar ook met het oog op de kostenefficiëntie en de productietijd.
Het is te verwachten dat revisie ook in de curricula van de vertaalopleidingen aan gewicht zal winnen. Het is wenselijk dat er uitgebreider empirisch onderzoek komt naar deze belangrijke stap in het vertaalproductieproces, die tot nu toe nog maar weinig belangstelling vanuit academische hoek heeft kunnen wekken.
Isabelle Robert is assistente aan het departement Vertalers en tolken van de Artesis Hogeschool Antwerpen en behaalde vorige maand de titel van doctor in de vertaalwetenschappen aan de Universiteit Antwerpen.
Met het integratiedecreet van het hoger onderwijs studeren vertalers en tolken vanaf academiejaar 2013-2014 niet langer aan een hogeschool maar aan een universiteit. "Aan de vooravond van de integratie van ons departement in de Universiteit Antwerpen, is dit een mooi voorbeeld van ons academiseringsproces," aldus departementshoofd Anne Verhaert.
De titel van het proefschrift van Isabelle Robert luidt voluit: "La révision en traduction : les procédures de révision et leur impact sur le produit et le processus de révision". Het proefschrift verschijnt binnenkort in boekvorm.
De promotoren waren Louise Brunette, Aline Remael en Luuk Van Waes.
ISBN: 978-905728370-3
Meer info bij Isabelle Robert (
Meer info: www.artesis.be/nieuws/allereerste-doctoraat-in-de-vertaalwetenschap.htm
Meer info: www.ua.ac.be/main.aspx?c=*INTRAM&n=13903&startdatum=201205140000&doelgroepen=53718