Tot dan had ik hem nog nooit ontmoet. Omdat hij nog geen Nederlands kon, spraken onze stiefvader en ik Engels met hem. Hij sprak wel in het Twi met moeder. In minder dan een jaar tijd had hij het Groene Boekje, echt waar… doorgenomen. Hij begon samen met mij in het eerste leerjaar, maar stootte snel door naar de klas van zijn leeftijdsgenoten.
Beetje bij beetje ging ik ook Nederlands met mijn oudere broer praten. We creëerden wel ons eigen taaltje: de ene keer spraken we Nederlands en de andere keer toch weer Engels. En vaak gebruikten we ook een mix van beide talen: Nederlands en Engels in een en dezelfde zin, ‘Engelands’ zou je het kunnen noemen. In het openbaar zouden we vaker Nederlands praten en switchen naar het Engels zodra we thuis waren.
Ik begon ook Engels met moeder te praten om bepaalde conversaties vlotter te doen verlopen want ik had als kind al door dat mijn moeder het Nederlands niet goed beheerste.
Zo spraken we toen met elkaar en zo spreken we nog steeds met elkaar. Ik moet zeggen dat we daar met elkaar nooit een echt gesprek over hebben gehad.
Ondertussen, toen ik vijf was, was er een halfbroertje bijgekomen. En toen ik 10 en 14 was kwam er telkens nog een halfzusje bij. Dat veranderde allemaal quasi niets tussen mijn moeder, mijn oudere broer en ik: we bleven met elkaar in het Engels praten, maar tegen mijn halfbroertje en halfzusjes spraken en spreken we Nederlands – ook mijn moeder dus. Mijn halfbroertje en halfzusjes spreken thuis dus geen Engels of Twi, maar horen het er vaak. Als moeder al eens de stem moet verheffen, dan doet ze dat in het Twi, en dan weten de jongsten ook wat ze zegt of bedoelt.
Weigerperiode
Ikzelf spreek ook geen Twi, maar ik versta er wel alles van. In mijn pubertijd (14 à 15 jaar) verraste ik moeder en Ghanese familieleden als het ware door wat Twi met hen te babbelen. Mijn uitspraak was echter niet zo zuiver als dat van een echte Ghanees. Ik hoorde aan hun gegniffel dat er iets niet klopte. “Hij klinkt als een van hen”, hoorde ik vaak. Met ‘hen’ bedoelden ze een naburige stam in Ghana die ook Twi spreekt, maar met een bepaald accentje. Dat kon ik niet verdragen. Ik vond er plezier in verschillende talen te kunnen spreken, maar ik was/ben ook koppig. En toen besliste ik: “Ik spreek geen Twi meer.”