Bij uitgeverij Het Spectrum is het boek "Door de bril van de taal" verschenen. Dit boek is de Nederlandse vertaling van "Through The Language Glass", het nieuwste boek van taalonderzoeker Guy Deutscher. De vertaling is van de hand van Felix van de Laar.
De rol van de taal - van de moedertaal - roept vele vragen op. In hoeverre vertekent taal onze kijk op de wereld? En in hoeverre is de taal een spiegel voor onze culturele omgeving? Dit boek gaat over de verhoudingen en wisselwerkingen tussen taal en cultuur, natuur, waarnemen en denken.
Een onderwerp dat in het boek (336 blz.) zeer uitgebreid behandeld wordt, is kleur.
Felix van de Laar: "In de tweede helft van de negentiende eeuw stond men bijvoorbeeld voor het raadsel: waarom staan er in de oude teksten (Homerus, de bijbel, de vedische teksten, de IJslandse sagen) zo weinig beschrijvingen van kleuren? Zou dat - Darwin publiceerde net zijn theorie - met de evolutie van de menselijke kleurzin samenhangen?
Etymologisch onderzoek wees uit dat in álle talen de woorden voor kleuren langzaam ontstaan, en ook nog in een bijna vaste volgorde (van Lazarus Geiger): zwart en wit, rood, geel, groen, blauw, en daarna alle andere.
Tegelijk bleek uit antropologisch onderzoek dat de menselijke kleurzin wel degelijk universeel was, behalve dan onder kleurenblinden; en evolutiebiologisch gezien was het uiterst onwaarschijnlijk dat Homerus en de zijnen geen kleuren zouden hebben gezien.
Taal sluit zich dus wel aan bij de natuurlijke waarneming, maar de cultuur schuift ertussen en geeft aan elke taal een eigen woordenschat."
Felix van de Laar: "De vijfduizend talen op de wereld vertonen soms nogal opmerkelijke, en uiterst interessante, soms vermakelijke verschillen, die niet zo gemakkelijk tot een praktische, natuurlijke oorsprong te herleiden zijn.
Oriëntatiesystemen bijvoorbeeld: er zijn talen die de windrichtingen gebruiken in plaats van links, rechts, voor, achter. Pas op die rode mier oostelijk van je westelijke voet!
Er zijn talen met bijna geen woordgeslacht, er zijn er met veel meer dan de drie die wij kennen. Er zijn talen die een apart genus hebben voor woorden die een groente aanduiden.
Er zijn talen waarin je van een gebeurtenis in het midden kunt laten wanneer die plaatsvond of zal vinden. En sommige talen hebben aparte vormen voor het meervoud twee, of voor weinig en veel. Er is verder ook het fenomeen "evidentialiteit": dat je moet uitdrukken hoe je iets te weten bent gekomen, etc."
Guy Deutscher is als taalonderzoeker verbonden aan de Universiteit van Manchester (VK). Hij publiceerde eerder "The Unfolding of Language", een boek over het ontstaan en de evolutie van taal.
Felix van de Laar, van opleiding socioloog, is zelfstandig tekstschrijver, redacteur en zaakvoerder van De lezersambassade (Antwerpen).
De Nederlandse ondertitel van dit boek luidt: "Hoe woorden de wereld kleuren". In het Engels: How Words Colour Your World. Van het boek is ook een Amerikaanse versie uitgebracht met een andere ondertitel: Why The World Looks Different In Other Languages.
Dit boek - in zijn Nederlandse vertaling - kreeg opvallend lovende recensies van Peter Jacobs in De Standaard der Letteren en van Luk Vanrespaille in De Taalsector: Door de bril van de taal (Guy Deutscher, vertaald door Felix van de Laar): recensie
ISBN (paperback, Nederlands): 978-900031131-6
ISBN (e-boek): 978-900031132-3
ISBN Through The Language Glass (hardcover, Engels): 978-043401690-7
Meer info: www.unieboekspectrum.nl
Meer info: www.guydeutscher.org
Meer info: www.vandelaar.be
Meer info: www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF20120719_00228345
(dd - 26/10/2012)