“Slechts een op de drie Waalse leerlingen kiest op school voor Nederlands” (VRT NWS, 27/09/2021). Amper één dag later: “Kennis Frans van Vlaamse studenten gaat steeds verder achteruit” (VRT NWS). De krantenkoppen liegen er niet om, het gaat aan beide kanten van de Belgische taalgrens niet goed met de vreemdetaalbeheersing én de motivatie om Frans of Nederlands te leren. ”Om die trend te keren moeten we meer jongeren geïnformeerd op taaluitwisseling sturen”, zegt Sophie Rombouts.
Sophie Rombouts bestudeerde in het kader van haar masterproef de taaluitwisselingen in gezinsverband die Swap-Swap, een Belgisch online platform, organiseert tussen Vlaanderen en Wallonië.
Zijn taaluitwisselingen dé sleutel om het taalniveau weer op te krikken en het imago van de andere landstaal te verbeteren? Een interview met Sophie Rombouts, die het allemaal onderzocht.
“Een taaluitwisseling houdt in dat twee taalleerders afwisselend naar elkaar toe reizen om daar hun doeltaal te spreken en de lokale cultuur te verkennen," legt Sophie Rombouts uit. "Op Swap-Swap kunnen Belgische jongeren een profiel aanmaken om zichzelf voor te stellen. Ze ontmoeten er jongeren die aan de andere kant van de taalgrens wonen en via berichtjes leren ze elkaar kennen. Als het dan klikt, kunnen de twee gezinnen zelf een uitwisseling organiseren die ze naar hun eigen wensen invullen."
Sophie nam de voorbije jaren zelf deel aan twee taalreizen. “Ik studeerde drie weken Spaans in Valencia en twee weken Frans in Montpellier. Daar verbleef ik ook telkens in een gastgezin. Door in een vreemde taal niet alleen naar de winkel, school of cinema te gaan, maar ook thuis de taal te spreken, word je pas écht ondergedompeld. En zo’n taalreis is leuker dan op de schoolbanken te zitten, want je leert de taal op een realistische manier.”
Interviews
Voor haar onderzoek interviewde Sophie vier gezinnen, twee Nederlandstalige en twee Franstalige. Twee gezinnen waren positief over hun Swap-Swap uitwisseling en twee gezinnen eerder negatief. Op basis van de antwoorden van de gezinnen bracht ze de sterke en zwakke punten, de groeikansen en aandachtspunten van dit type taaluitwisselingen in kaart.
De vreemde taal leren, een andere cultuur en levensstijl leren kennen, een fijne tijd beleven, je houding tegenover de vreemde taal verbeteren, je sociale vaardigheden verbeteren en de mogelijkheid om nieuwe taaluitwisselingen te organiseren. Dat waren de belangrijkste voordelen die de geïnterviewden aanhaalden. Een aantal van de geïnterviewde kinderen gaf namelijk aan dat ze graag nog eens op uitwisseling zouden gaan, en hun ouders staan daar helemaal achter. “Want een taal krijg én houd je pas helemaal onder de knie door ze regelmatig te spreken”, vertelt Sophie.
Taalbarrière blijft een struikelblok
De taalbarrière tussen de deelnemende kinderen en het feit dat er uitgewisseld wordt met een onbekend uitwisselingsgezin kwamen dan weer als nadelen naar voren. Of zoals een Franstalige deelnemer het verwoordde: “C’est comme si j’étais avec des gens que je ne connaissais pas du tout.” (“Het was alsof ik bij mensen was die ik helemaal niet kende.”)
Beter koken dan gamen
Dankzij de interviews kreeg Sophie diepgaand inzicht in de Swap-Swap-uitwisselingen. Ze formuleerde dan ook tips voor zowel de deelnemers aan Swap-Swap als de organisatie zelf.
“Deelnemende kinderen zou ik aanraden om al voor de uitwisseling uitgebreid kennis te maken met elkaar, en om tijdens de uitwisseling elkaar goed te helpen in de taal door te herformuleren, trager te praten, voorwerpen aan te wijzen, enzovoort. En aan ouders zou ik vragen om sterk betrokken te zijn bij de uitwisseling. Ze kunnen helpen bij de taalbarrière en leuke activiteiten organiseren voor de kinderen. Want van een hele dag gamen zullen ze niet veel leren. Laat hen liever gezelschapsspelletjes spelen, samen koken of met de hond gaan wandelen.”
Aan Swap-Swap stelt Sophie dan weer voor om vrijblijvende infomomenten te organiseren voor gezinnen die willen deelnemen aan een taaluitwisseling.
“Zo’n infomoment is nuttig voor zowel ouders als kinderen. De deelnemende kinderen zouden elkaar al kunnen leren kennen tijdens speeddates, en de ouders zouden dan weer de adviezen uit mijn masterproef kunnen meekrijgen om van de uitwisseling een echte succeservaring te maken. Swap-Swap zou ten slotte op haar beurt mijn onderzoeksresultaten kunnen delen om potentiële deelnemers te overtuigen en te adviseren.”
Voor twijfelaars heeft Sophie nog één advies: “Gewoon doen! Zoals uit mijn resultaten nog maar eens blijkt, leer je door taaluitwisselingen de taal beter spreken, én ben je ook liever met de taal bezig.”
Taaluitwisselingen tussen Vlaanderen en Wallonië lijken Sophie Rombouts dan ook dé sleutel tot het opkrikken van zowel het taalniveau als taalimago. “Dankzij taaluitwisselingen gaat de wereld voor je open.”
Dit artikel is sterk geïnspireerd op het ingezonden werk waarmee Sophie Rombouts op 27 april 2022 een studenten-LIA (Language Industry Award) won, met name De Taalsector Prijs van de Jury voor Popularisering. Sophie Rombouts behaalde in 2020 een masterdiploma in het tolken en in 2021 een educatieve master. Ze werkt intussen als freelance vertaler, tolk en taalleraar onder de naam Sophie’s Languages en heeft een eigen website.