"Hoe meer vreemde talen iemand kent, hoe groter zijn Nederlandse woordenschat is. De vrees dat het leren van een of meer vreemde talen ten koste zou gaan van de kennis van de moedertaal, blijkt dus ongegrond."
Dat zegt de Gentse taalpsycholoog Marc Brysbaert in De Standaard van 5 november 2014 aan Rik Schutz, naar aanleiding van het verschijnen van het boek "Woordenkennis van Nederlanders en Vlamingen anno 2013".
Bij de Gentse uitgeverij Academia Press is het boek "Woordenkennis van Nederlanders en Vlamingen anno 2013" (656 blz.) van de hand van Marc Brysbaert, Emmanuel Keuleers, Paweł Mandera en Michael Stevens verschenen.
Volgens Marc Brysbaert weten we dankzij grootschalig onderzoek naar de woordenkennis van Nederlanders en Vlamingen nu welke woorden weliswaar weinig gebruikt worden maar toch door veel mensen gekend zijn. Het is immers niet omdat een woord niet frequent is dat het niet goed gekend kan zijn. Uit onderzoek moet blijken dat "iedereen" de woorden akkerbouw, bouwgrond, deelwoord, flitspaal, gospelmuziek, kijkcijferkanon, postpakket of scheurkalender kent, terwijl ze niet eens in de top 50.000 van de frequentste woorden terug te vinden zijn.
Nut voor NT2/NVT
Op de vraag van Rik Schutz wat we met die kennis kunnen doen, antwoordt Marc Brysbaert in De Standaard: "Voor mensen die Nederlands leren, of dat nu scholieren of volwassen buitenlanders zijn, is het belangrijk eerst de woorden te leren die “iedereen” (bijna elke volwassen moedertaalspreker) kent."
Moeilijke tekst?
Marc Brysbaert vervolgt: "Ook om de moeilijkheidsgraad van teksten te bepalen, wordt meestal gekeken naar woordfrequentie. Men gaat ervan uit dat woorden die zelden worden geschreven, moeilijke woorden zijn, en dus vermeden moeten worden in eenvoudige teksten. Een betere maat voor moeilijkheid is de bekendheid van een woord. Een woord dat iedereen kent, is namelijk niet moeilijk, ook niet als het weinig voorkomt."
Ongegronde vrees
Het onderzoek naar de woordenkennis bij Nederlanders en Vlamingen leverde nog een ander interessant inzicht op: "Hoe meer vreemde talen iemand kent, hoe groter zijn Nederlandse woordenschat is. De vrees dat het leren van een of meer vreemde talen ten koste zou gaan van de kennis van de moedertaal, blijkt dus ongegrond," aldus nog Marc Brysbaert in De Standaard. Overigens blijkt dat het effect cumulatief is. Wie vier talen spreekt, kent meer Nederlandse woorden dan wie drie talen spreekt, en wie drie talen spreekt, kent meer Nederlandse woorden dan wie twee talen spreekt.
400.000
Het boek "Woordenkennis van Nederlanders en Vlamingen anno 2013" beschrijft de belangrijkste bevindingen van het Groot Nationaal Onderzoek Taal. Dat onderzoek werd georganiseerd tussen maart en december 2013 door de Universiteit Gent en de Nederlandse omroepen NTR (publieke omroep) en VPRO in samenwerking met de NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek). Ongeveer 400.000 mensen namen deel aan het online onderzoek dat peilde naar de kennis van Nederlandse woorden. Het boek over het onderzoek bevat een lijst met 52.034 woorden, met telkens erbij het percentage Vlamingen en Nederlanders die het woord kennen.
De resultaten van dit grootschalig onderzoek zijn ook na te lezen in een rapport (1266 blz.). Dat is online beschikbaar op de website van het Gentse Centrum voor Leesonderzoek, waarvan Marc Brysbaert directeur is (zie pdf-link).
Het Centrum voor Leesonderzoek is verbonden aan de vakgroep Experimentele Psychologie. Het centrum verricht onderzoek op het gebied van woordherkenning, taaldominantie en lezen, en dyslexie in het hoger onderwijs.
Prijs
Voor het Groot Nationaal Onderzoek Taal ontving Marc Brysbaert eind oktober de wetenschapspopulariseringsprijs 2014 in de categorie "Multimedia" van de Nederlandse Vereniging voor Psychonomie. Het zal niet verbazen als dit boek over enkele maanden ook genomineerd wordt voor een LIA (Language Industry Award) in de categorie "beste publicatie in de taalsector 2014".
ISBN: 9789038223889
Meer info: http://www.academiapress.be/woordenkennis-van-nederlanders-en-vlamingen-anno-2013.html
Meer info: http://crr.ugent.be/papers/Woordenkennis_van_Nederlanders_en_Vlamingen_anno_2013.pdf
Meer info: http://crr.ugent.be
Meer info: http://psychonomie.nl/2014/10/nvp-popularisation-award-won-by-marc-brysbaert/