"Rot zelf lekker op" is de naar onze smaak wat slappe titel van een overigens sterk pleidooi voor meer wetenschappelijke analyse en verklaring van "de onderwereld van de taal", de taal die soms ver buiten de lijntjes kleurt.
In zijn jongste boek "Rot zelf lekker op", verzamelt woordenboekmaker Piet van Sterkenburg politiek incorrecte woorden en ongepast taalgebruik. De explosieve woorden die hij inventariseert, noemt hij "de adrenaline in berichten op sociale media". Hij pleit ervoor dat ze naar hun maatschappelijke aard beschreven worden.
"Ze wegmoffelen of links laten liggen uit morele of ethische overwegingen is meer dan een mengelmoes van bekrompenheid en kleingeestigheid. Het is in mijn ogen wetenschappelijke vaandelvlucht," zegt Piet van Sterkenburg.
Beerput
In "Rot zelf lekker op" (192 blz.) beschrijft Piet van Sterkenburg in vijftien hoofdstukken politiek incorrect taalgebruik. Hij bespreekt de oorsprong, het gebruik en de betekenis van de emotionele taal die mensen gebruiken als ze beginnen te schelden, schimpen, kwetsen, beledigen, belasteren, vloeken, verwensen, vervloeken, seksistische en racistische opmerkingen maken, iemand met de dood bedreigen, enzovoort.
De hoofdstukken over schelden, vloeken en verwensingen herkennen we uit een eerder boek van Piet van Sterkenburg: Krachttermen (2008). In dat boek had hij het ook al over kwetsbare voor- en familienamen, ziektes, benamingen van lichaamsdelen en excrementen. Zo te zien is er op dat vlak het afgelopen decennium wel wat veranderd. Zeer actueel is uiteraard het hoofdstuk over racisme, seksisme en islamofobie.
"De beerput is alles behalve geleegd. De taalgemeenschap is zo creatief dat de onderzoeker permanent achter de feiten aanloopt," aldus nog Piet van Sterkenburg.
Luchtig pleidooi
Doordat het merendeel van de voorbeelden en beschreven taalpraktijken in Nederland zijn verzameld, de titel zeer Nederlands-Nederlands klinkt en bovendien een verwijzing bevat naar een gebeurtenis die de meeste Vlaamse lezers niet kennen, zal dit boek wat herkenbaarheid missen bij de Vlaamse lezer.
Hoewel het boek een pleidooi is voor meer wetenschappelijke analyse, is het in de eerste plaats een luchtig leesboek voor een breed publiek. Er staan geen moeilijke taalkundige termen in en achter in het boek is een uitgebreid trefwoordenregister voorzien.
Piet van Sterkenburg (1942) is emeritus hoogleraar Nederlandse Lexicologie. Van 1977 tot 2007 was hij directeur van het Instituut voor Nederlandse Lexicologie (INL) in Leiden (nu het Instituut voor de Nederlandse Taal). Hij was ook meer dan dertig jaar hoofdredacteur van diverse woordenboeken bij Van Dale Lexicografie.
Swearing and cursing
Voor de liefhebbers van het genre verscheen recent bij De Gruyter Mouton onder redactie van Nico Nassenstein en Anne Storch "Swearing and Cursing" met ondertitel Contexts and Practices in a Critical Linguistic Perspective. Deze wetenschappelijke uitgave focust op het vloeken en vervloeken in delen van de wereld die nog de gevolgen van het kolonialisme dragen en benadert de taalpraktijk en de context van het vloeken en vervloeken vanuit verschillende vakgebieden. ISBN: 9781501517242. Meer info op de website van uitgeverij De Gruyter Mouton
"Rot zelf lekker op" is een uitgave van Scriptum.
ISBN: 9789463191500
Meer info over "Rot zelf lekker op" op de website van de uitgever.