Iedereen spreekt toch Engels? Waarom zou je nu nog Nederlands leren? Toch leren aan ruim 175 universiteiten duizenden studenten Nederlands. Zijn ze goed gek?
En dus is een terechte vraag: wat doen al die mensen buiten het Nederlandse taalgebied met dat Nederlands? Hoe gebruiken ze de Nederlandse taal en, interessanter nog, hoe creëren ze daarmee waarde? Voor zichzelf, voor hun organisatie, bedrijf of samenleving? Een snapshot van de hand van Gergana, Bea en Arsen, die in Bulgarije, Slovakije en Noord-Frankrijk Nederlands studeren (en twee dagen stage liepen bij De Taalsector).
Nederland en Slovakije: “Iedereen spreekt toch Engels?”
Nederland en Slovakije bekleden in 2016 het EU-voorzitterschap. Nederland was een van de oprichters van de EU, Slovakije is sinds 2004 een EU-lidstaat. Beide lidstaten worden beschouwd als kleine landen met een zogenaamd kleine taal en nu gaan ze samen aan de slag op verschillende niveaus. Waarom zouden Nederland en Slovakije voor hun onderlinge communicatie niet gewoon Engels gebruiken, toch dé lingua franca in de Europese instellingen en in het Europese bedrijfsleven? Waarom moet de communicatie zo nodig in het Nederlands en het Slovaaks?
De prijs of de waarde van het Nederlands?
Nog een argument voor het Engels als lingua franca voor de Nederlands-Slovaakse communicatie is dat een Slovaaks-Nederlandse vertaling duurder is dan een Slovaaks-Engelse. Nederlands is een dure taal. Een prijsargument dat in de zakenwereld zeker ook telt. Maar de waarde van een taal is veel meer dan de prijs.
Soms zit de waarde van het Nederlands in een klein hoekje
De Slovaakse tolk en vertaalster Lucia Matejková heeft tien jaar ervaring. In 2012 tolkte ze voor de toenmalige Slovaakse president Gašparovič tijdens een officieel bezoek in Nederland. Met haar collega moest ze niet alleen officiële speeches tolken maar ook alledaagse gesprekken tussen de staatshoofden bij de lunch. De gespreksonderwerpen varieerden enorm; aan bod kwamen uiteraard de actuele politieke situatie, toekomstige samenwerking, jobs enzovoort op het niveau van beide landen. Maar onverwacht dook tussen de bilaterale aangelegenheden ook het tussenmenselijke aspect op, toen de Nederlandse koningin Beatrix en de Slovaakse president Gašparovič over een gezamenlijke hobby begonnen te spreken. Hun liefde voor exotische vogels bleek voor de tolken een harde noot. Maar dankzij de professionaliteit van de tolken zijn de officiële relaties tussen beide staatshoofden persoonlijker en beter geworden.
Nederlands is business
De betere diplomatieke relaties dragen wezenlijk bij aan betere relaties tussen Nederlandse en Slovaakse bedrijven. En dat betekent natuurlijk ook meer jobs. Vertaalster Annamária Vrbová vertaalt onder meer contracten tussen bedrijven uit het Slovaaks in het Nederlands en omgekeerd. Ze doet dat zowel voor grote spelers op de markt als voor kleine familiebedrijven. Ze vertaalt veel juridische teksten zoals arbeidscontracten en andere werkgerelateerde documenten voor bedrijven en ook voor werknemers die naar Nederland of België gaan werken. Steeds meer Slovaakse bedrijven openen een filiaal in het buitenland. “Internationaal is een lingua franca weliswaar bruikbaar in de alledaagse praktische communicatie, maar juridische documenten zoals contracten en ook technische handleidingen zijn vaak zo belangrijk, dat ze in de moedertaal van de gebruiker(s) vertaald moeten worden,” aldus Annamária Vrbová.
Tweerichtingsverkeer
De stroom van arbeidskrachten en ondernemers gaat niet alleen in één richting, van Slovakije naar Nederland of België. Een mooie illustratie is het Sojka-resort in Liptov in het noorden van Slovakije. Dankzij de Belgisch-Slovaakse eigenaars van het resort kunnen Nederlandse en Belgische toeristen daar de prachtige Slovaakse natuur ontdekken. Behalve van de natuur genieten ze er ook van de typisch Slovaakse gastvrijheid én van lekkere Belgische bieren. En dat allemaal … niet in het Engels of een andere lingua franca, maar in het Nederlands.
Nederlands verbindt
Ook een “kleine” taal als het Nederlands verbindt op veel verschillende niveaus: op het niveau van de officiële communicatie tussen twee landen, op het niveau van de zakelijke communicatie tussen bedrijven, werkgevers en werknemers en op het niveau van de communicatie tussen mensen, bijvoorbeeld op vakantie. Natuurlijk kunnen deze niveaus overlappen, zoals blijkt uit het verhaal over de twee staatshoofden en hun liefde voor exotische vogels. Beáta Tománková: “Het is belangrijk dat je niet alleen naar de prijs van een taaldienst kijkt, maar ook en vooral naar de waarde die ermee wordt gecreëerd. Die waarde zit vooral in betere contacten tussen landen, organisaties en bedrijven en individuele mensen.”
Nederland in Bulgarije
Nederland speelt een leidende rol in de Bulgaarse economie. In 2013 was Nederland de belangrijkste investeerder in Bulgarije. Het Oost-Europese land is aantrekkelijk voor buitenlandse bedrijven vanwege zijn geografische ligging en zijn lage belastingen. De Nederlandse investeerders zijn zowel internationale bedrijven zoals Phillips of Heineken als kleine en middelgrote bedrijven die hun business in Bulgarije verder ontwikkelen zoals IT-bedrijfjes en PR-bureaus.
Toch is er niet alleen goed nieuws. Er spelen ook negatieve aspecten in Bulgarije, die de zaken bemoeilijken: de bedrijven vragen meer rechtszekerheid, meer betrouwbaarheid en een kordater anti-corruptiebeleid. Meer dan 200 Nederlandse bedrijven werken op dit moment in Bulgarije. Daarvan zijn er ruim 50 actief aan de Bulgaarse kust van de Zwarte Zee.
Al deze activiteit brengt veel jobs met zich mee. Jobs waarvoor je je talen moet kennen, en vooral Nederlands. Hoewel Nederland als land bij de Bulgaren populair is, is de Nederlandse taal dat niet. Sommige Bulgaren gaan graag naar Nederland (lees Amsterdam) op vakantie, maar de Nederlandse taal is voor de gemiddelde Bulgaar meer dan exotisch. Voor de weinige Bulgaren die Nederlands beheersen, is het exotische karakter van de taal helemaal geen probleem. Integendeel, met Nederlands in je portfolio ben je in de ogen van de meeste Bulgaren unieker en exclusiever dan met een universele lingua franca (lees Engels).
Bulgarije in Nederland
Sinds enkele jaren is het Koninkrijk der Nederlanden - de Bulgaren spreken van Holland - een geliefde onderwijsbestemming voor Bulgaarse studenten. Er studeren veel Bulgaren in Duitsland, België, Verenigd Koninkrijk of Nederland. Deze landen zijn aantrekkelijke bestemmingen, niet alleen omdat het voor de student modern en prestigieus is om in het buitenland te gaan studeren, maar ook omdat deze landen een renommee en een hoog onderwijsniveau hebben.
En nu komt het: de belangrijkste reden dat er zo veel Bulgaarse studenten naar Nederland komen, is dat veel universiteiten een opleiding in het Engels aanbieden. Je hoeft geen Nederlands te beheersen om in Nederland te gaan studeren.
Maar natuurlijk, als je in Nederland (ook als jobstudent) wil werken, moet je ook met de Nederlandse taal vertrouwd zijn. En zo beïnvloedt de Nederlandse taal veel jonge buitenlanders. Een baan hebben is bijvoorbeeld een van de voorwaarden om een studentenlening te kunnen krijgen. De Nederlandse regering geeft je - ook als buitenlandse student al - de mogelijkheid een eigen bedrijf te starten en voor jezelf te werken. Op die manier maken vele studenten vertalingen of doen ze marktonderzoek voor Nederlandse bedrijven. Het uitstekende niveau van het onderwijs in het Nederlandse taalgebied en de kansen voor je professionele ontwikkeling na de studies trekken aan en fungeren als belangrijke stimulansen om Nederlands te leren. Wie zegt nog dat de Nederlandse taal geen kansen biedt?
Nederlands is een nieuw venster op je wereld
Met Nederlands in je bagage grijp je niet alleen meer kansen om te studeren en te werken. Met Nederlands in je bagage ontwikkel je je persoonlijke capaciteiten, breid je je kennissenkring uit én verbreed je je belevingshorizon. Gergana Georgieva: “Dat laatste betekent dat je niet alleen de taal beheerst, maar ook de cultuur, de tradities en de gewoonten van een volk leert kennen. Dit is dé manier om je eigen cultuurgrenzen over te steken en door een nieuw venster te kijken - het venster op de wereld. Door dat nieuwe venster ontdek je nieuwe levensstijlen, andere perspectieven op de wereld en nog het meest ook een nieuwe kijk op je eigen wereld. De waarden van een volk zijn niet te vatten in een woordenboek - ook niet in het grootste woordenboek van de wereld - maar zitten in de cultuur, de tradities en de gewoonten. En die krijg je maar te zien door het venster van de taal.”
Nederlands en Noord-Frankrijk
Frankrijk is sinds mensenheugenis een populaire vakantiebestemming voor mensen uit de hele wereld, niet het minst bij Nederlanders en Belgen. Er komen ook heel veel studenten uit het buitenland naar Frankrijk, ook uit Nederland en België.
In Noord-Frankrijk hangt er nog veel Vlaanderen in de lucht. Denk aan de architectuur in het oude Rijsel, culturele evenementen en veel producten in Nederlandstalige verpakkingen in de winkels.
Het zal niet verbazen dat er in de toeristische sector veel werk is voor wie Nederlands kent. Wie Nederlands kent, is veel waard voor de Nederlandse en Belgische toerist én voor de toeristische sector zelf.
Hoewel je in Noord-Frankrijk op heel veel plaatsen Nederlands kunt leren (van collège over lycée tot Université Lille 3), is het Nederlands toch niet zo populair om te studeren. Dat klinkt als een probleem, maar dat is het helemaal niet. Wie Nederlands kent, komt zeker aan een goede baan.
Arsen Raziyev: “Wie Nederlands kent, zou je kunnen zeggen, heeft een schaarse expertise en een exclusief product te bieden.” Daar moeten de 24 miljoen Nederlandstaligen met hun “kleine” taal op wereldniveau maar eens goed over nadenken.
De auteurs van dit artikel zijn Beáta Tománková, Gergana Georgieva en Arsen Raziyev. Wilt u graag reageren? Stuur uw reactie naar