Bij uitgeverij Van Gennep (Amsterdam) is het boek "Meertalig opvoeden" van Marinella Orioni verschenen. Dit boek, met als ondertitel "Uw kind zal u dankbaar zijn", is bedoeld als gids voor meertalig opvoeden. Radiomaker Jan Hautekiet las het boek en besteedde in zijn programma van 3 juni 2015 uitgebreid aandacht aan meertalig opvoeden. Hij liet een aantal meertalige gezinnen aan het woord en haalde er psycholinguïst Wouter Duyck (Universiteit Gent) bij. Ondertussen voedden Ellen Vandewalle en Charlotte Mostaert van (het inmiddels opgedoekte) Expertisecentrum Code het forumdebat.
Het wetenschappelijk onderzoek geeft de laatste tijd veel nieuwe, vaak verrassende inzichten in meertalig opvoeden. Hoe breng je die inzichten aan de man? Een staaltje wetenschapspopularisering van Marinella Orioni, Jan Hautekiet, Wouter Duyck en Code.
Met "Meertalig opvoeden" (285 blz.) wil Marinella Orioni de vragen beantwoorden waarmee meertalige gezinnen geconfronteerd worden. Meertalig opvoeden gaat niet vanzelf, aldus Marinella Orioni. "Vaak stuiten meertalige gezinnen op dezelfde moeilijkheden en vragen. Het doel van dit boek is om die vragen te beantwoorden en tips te geven om zo ouders en opvoeders een handje te helpen."
Mooi cadeau
Een meertalige opvoeding is een mooi cadeau voor een kind, zegt Marinella Orioni. Uit onderzoek blijkt dat meertalig opvoeden een positieve invloed op de cognitieve ontwikkeling heeft en tal van andere voordelen met zich meebrengt.
Marinella Orioni is Nederlandse van Italiaanse afkomst, moeder van twee drietalige kinderen en al jarenlang gesetteld in Parijs. Na het afronden van haar studie Nederlands werkte ze onder meer als docent Nederlands aan de Université Lille 3 en aan het Institut Néerlandais in Parijs.
Echte moedertaal?
Op woensdag 3 juni 2015 besteedde Hautekiet, een populair informatieprogramma op de Vlaamse openbare radio, aandacht aan meertalig opvoeden.
Op de vraag van presentator Jan Hautekiet wat voor haar kinderen nu de eerste taal, de echte moedertaal is, antwoordde Marinella Orioni: "Ik denk dat die er niet is. Ze hebben er meerdere. Met mij zullen ze spontaan Nederlands spreken. Nou, de een wel iets spontaner dan de ander - dat kan ik er wel bij aanmerken. En in Frankrijk op school zullen ze altijd Frans spreken. En als ze met hun Italiaanse oma bellen of met mijn man spreken, dan is het Italiaans. Dat zijn drie natuurlijke talen."
Intussen getuigden op het online discussieforum van Hautekiet tientallen ouders over de vooral gunstige effecten die ze bij hun meertalig opgroeiende kinderen zien. Ellen Vandewalle en Charlotte Mostaert van het expertisecentrum Code voedden het forumdebat.
"Een kind kan inderdaad voordelen halen uit een meertalige opvoeding, op voorwaarde dat het een goed taalaanbod (= voldoende groot en rijk) krijgt in elke taal die het leert, dat het voldoende taalaanleg heeft en zelf gemotiveerd is om die talen te leren. Meertalig opvoeden gaat dus niet vanzelf en is ook geen absolute must. Je doet je kind niet tekort als je het niet meertalig opvoedt," stelde Charlotte Mostaert.
Charlotte Mostaert nog: "De kwaliteit van de moedertaal is heel bepalend voor het leren van een nieuwe taal. Hoe beter je moedertaal ontwikkeld is, hoe makkelijker je een tweede taal zal leren. Dat geldt voor Nederlandstalige kinderen die een nieuwe taal leren, maar ook voor bijvoorbeeld een Turkstalig kind dat Nederlandstalig onderwijs volgt. Hoe beter het Turks ontwikkeld is, hoe makkelijker het doorgaans gaat om het Nederlands te verwerven. Dat impliceert dat Turkstalige ouders die het Nederlands beperkt beheersen, beter geen Nederlands spreken met hun kinderen. Als je als ouder een gebrekkig taalaanbod biedt, kan je niet verwachten dat je kinderen de taal perfect zullen beheersen. Dit betekent echter niet dat anderstalige ouders geen Nederlands moeten leren! Het is voor kinderen net heel motiverend als ze zien dat hun mama en papa ook Nederlands leren."
Jan Hautekiet liet in het programma ook psycholinguïst Wouter Duyck van de Universiteit Gent aan het woord. "Midden vorige eeuw, rond 1950, had men een heel negatieve visie rond meertaligheid. Men ging ervan uit dat meertaligheid ten koste ging van de intelligentie van de kinderen, maar ook dat het leren van een tweede taal het niveau van de moedertaal aantastte, dat dat een soort communicerende vaten waren; als je beter werd in de ene taal, werd je automatisch slechter in de andere. Ondertussen weet men uit onderzoek - er zijn natuurlijk altijd specifieke situaties - dat meertalig worden niet ten koste gaat van de kwaliteit van je moedertaal."
Jan Hautekiet: "Wil dat nu zeggen dat we als ouders vanavond Frans en Engels moeten beginnen te praten tegen onze kinderen, zelfs al is dat niet onze moedertaal?"
Wouter Duyck: "Dat is iets totaal anders natuurlijk. Ik zou ten zeerste ouders die meerdere talen machtig zijn en die meerdere talen in het gezin hebben, aanraden om inderdaad hun kind meertalig op te voeden. Tegelijk is een constante in het onderzoek dat de kwaliteit van de input zeer belangrijk is. En daarom, als je zelf maar een gebrekkige tweedetaalspreker bent, dan is dat niet altijd een goed idee."
Leerplicht
Hautekiet: "Moet je er meteen mee beginnen of moet je wachten tot op een bepaalde leeftijd?"
Wouter Duyck: "Jong geleerd is oud gedaan natuurlijk. Uit zowat alle onderzoek blijkt dat de leeftijd waarop men een andere taal verwerft de beste voorspeller is voor het niveau dat men uiteindelijk zal bereiken. Dus hoe vroeger hoe beter. Er is wat discussie in de literatuur of men daar een leeftijd op kan plakken. Als er uit de literatuur al een leeftijd tevoorschijn zou komen, dan zou het wellicht zes jaar zijn. En dat is wel belangrijk natuurlijk, omdat dat nu net de leeftijd is waarop wij wachten om een leerplicht te installeren, en omdat dat ook de leeftijd is voor veel kleuters waarop ze voor het eerst een kwaliteitsvolle input in het Nederlands krijgen. Eigenlijk zou dat beter vroeger gebeuren, bijvoorbeeld via een vervroeging van de leerplicht."
Dialect?
Ondertussen komt bij Hautekiet een tweet binnen van een luisteraar uit Brugge: "Wij leren onze kinderen thuis algemeen Nederlands, en op school leren ze Brugs."
"Dat is niet wat we met meertaligheid bedoelen," lacht Jan Hautekiet de tweet weg. Blijkt uit recent onderzoek van Leonie Cornips (Universiteit Maastricht) niet dat de verwerving van Nederlandse woordenschat bij tweetalige dialect-Nederlandssprekende kinderen die veel dialectwoorden gebruiken, niet benadeeld wordt?
Marinella Orioni was op 6 juni ook te gast in het (Nederlandse) Radio 1-programma De Taalstaat: http://www.radio1.nl/item/295724-Marinella-Orioni-over-meertalig-opvoeden.html
ISBN: 9789461643599
Meer info: http://www.vangennep-boeken.nl/boek_detail.php?id=467
Meer info: http://marinellaorioni.com
Meer info: https://www.facebook.com/meertaligopvoeden
Meer info: http://www.radio1.be/hautekiet/je-kinderen-meerdere-talen-opvoeden-een-goed-idee