De Nederlandse Taalunie besteedt in het jongste nummer van haar online tijdschrift taalunie:bericht uitgebreid aandacht aan twee- en drietalig opvoeden. “Tweetalig opvoeden, hoe doe je dat?” Het is een vraag die steeds meer mensen bezighoudt – zowel leken als professionals.
In een artikel en een videofragment in taalunie:bericht vertellen vier gezinnen concreet hoe ze naast het Nederlands thuis nog een of meer andere talen spreken. De mate waarin de aanpak en de visie ten aanzien van meertalig opvoeden in deze huishoudens mainstream zijn, mag u zelf beoordelen.
De schattingen van het aantal kinderen dat in Vlaanderen, Nederland, Brussel of België twee- of meertalig wordt opgevoed, lopen nogal uiteen, maar de trend is overduidelijk.
Volwassenen
In 2011 vroeg het Nederlandse onderzoeksbureau Trendbox in opdracht van de Nederlandse Taalunie 1000 Vlamingen, Nederlanders en Surinamers naar hun thuistaalsituatie. 16 procent van de ondervraagde Vlamingen en Nederlanders gaf aan in een meertalig huishouden te wonen – in Vlaanderen iets meer dan in Nederland.
Leerlingen
Uit cijfers van de Vlaamse onderwijsadministratie blijkt dat 12 à 13 procent van de leerlingen in het Nederlandstalig onderwijs thuis een andere taal dan het Nederlands spreekt (schooljaar 2011-2012). Volgens de administratie was dat in 2008 slechts 10 procent.
Jongeren
In het secundair onderwijs spreekt 9,6 procent van de jongeren thuis een andere taal.
Kinderen
In het basisonderwijs spreekt 14,3 procent van de leerlingen thuis een andere taal dan het Nederlands.
In West-Vlaanderen groeit 7,8 procent van de leerlingen in het basisonderwijs op in een meertalig huishouden. In Vlaams-Brabant is dat 20 procent. In de stad Genk is dat 27 procent, in Gent 28 procent, in Mechelen 31,6 procent en in de stad Antwerpen 38,3 procent.
Ook deze cijfers komen van de Vlaamse onderwijsadministratie. Ze spreken over het schooljaar 2011-2012 en zijn gebaseerd op informatie uit de scholen. De thuistaal is een van de indicatoren waarmee de overheid het kansarmoedeprofiel van een school – en de daarmee samenhangende extra middelen – bepaalt.
Baby’s
Volgens Kind en Gezin was in 2011 in Vlaanderen bij 23,9 procent van de kinderen de taal die de moeder met het kind praat niet het Nederlands (tegenover 19,8 procent in 2007). In West-Vlaanderen ging het volgens Kind en Gezin om bijna 11 procent van de kinderen, in Vlaams-Brabant om 33 procent. Kind en Gezin is een agentschap van de Vlaamse overheid voor gezinsondersteuning, kinderopvang en adoptie.
Brussel
Uit cijfers van het Brussels Informatie-, Documentatie- en Onderzoekscentrum (BRIO) over 2013 blijkt dat het percentage eentalig Franstalige en eentalig Nederlandstalige gezinnen samen minder dan 40% van de Brusselse bevolking uitmaakt.
Suriname
Van de Surinamers die Trendbox in opdracht van De Taalunie bevroeg, gaf 90 procent aan thuis meer dan één taal te spreken, 45 procent zelfs drie of meer.
Vragen
Het mag niet verbazen dat steeds meer mensen vragen hebben over meertalig opvoeden. Een greep uit de vragen waar vooral ouders met jonge kinderen mee worstelen:
“Wie van ons moet welke taal spreken?”
"Is het niet beter dat wij thuis Nederlands spreken om ons kind op school vooruit te helpen?"
“Is het allemaal niet te verwarrend voor ons kind?”
“Moeten we ons kind niet eerst een echte moedertaal leren en dan pas met een tweede of derde taal op de proppen komen?”
“Kunnen we echt voor elk kind op elke leeftijd dezelfde vuistregels over meertalig opvoeden volgen?”
“Je hoort de wildste verhalen over mogelijke positieve effecten van meertaligheid. Maar wat is daarvan gefundeerd en wat is cliché of - erger nog - verzonnen.”
“Wat weten we over mogelijke negatieve effecten?”
De Taalsector organiseert op donderdag 27 november 2014 in Gent een masterclass meertalig opvoeden (exclusief voor taalprofessionals).
Taalunie:bericht
Taalunie:bericht is sinds dit voorjaar de nieuwe maandelijkse ‘nieuwsbrief’ van de Nederlandse Taalunie. Daarin geeft De Taalunie een breed beeld van wat er in en met het Nederlands gebeurt.
Taalunie
De Taalunie is de beleidsorganisatie van Nederland, Vlaanderen en Suriname voor de Nederlandse taal. De Taalunie wil mensen en maatschappelijke sectoren stimuleren om het Nederlands optimaal te benutten en zo hun kansen te vergroten. Daartoe ontwikkelt ze proactief beleid, producten en diensten. Op die manier wil ze ervoor zorgen dat het Nederlands een levendige taal blijft die in alle domeinen wordt gebruikt.
Lees ook: Exclusief voor taalprofessionals: Masterclass meertalig opvoeden (27 november, Gent)
Meer info: www.taaluniebericht.org
Meer info: www.taalunie.org
(Eric Seth Ampong & Dries Debackere)