Taal. Zo heet het boek van taalwetenschapper Sterre Leufkens dat bij Amsterdam University Press (AUP) is verschenen. Dit boek gaat over wat taal allemaal is en wat er allemaal mee gedaan kan worden. Geen academisch traktaat, maar een prettig lezende en goed onderbouwde wetenschappelijke introductie voor een breder publiek.
Taal is overal
Taal betekent voor iedereen iets anders: een bron van plezier, een struikelblok, een hulpmiddel of een manier om je identiteit te laten zien. Dit boek met de eenvoudige titel "Taal" (136 blz.) bespreekt al die facetten van taal. In zijn voorwoord zegt professor Marc van Oostendorp: "Het fijne van dit boek is dat Sterre Leufkens in soepel Nederlands laat zien hoeveel kanten er aan taal zitten. Hoeveel de wetenschap inmiddels weet over dat fenomeen, en hoeveel vragen er nog open zijn. En hoe taal misschien overal om ons heen zit, maar je er van alles uit kunt leren over jezelf en de wereld."
Elementair Deeltje
Het boek "Taal" is nummer veertig in de publicatiereeks Elementaire Deeltjes, een reeks van AUP die kennis toegankelijk wil maken voor een breed publiek van kwaliteitskrantlezers en meerwaardezoekers. De reeks bestaat deels uit vertalingen van de Very Short Introductions van Oxford University Press en deels uit boeken die speciaal voor deze serie door Nederlandse experts zijn geschreven. Per jaar verschijnen zo’n twintig Elementaire Deeltjes. De eerste verschenen in 2014.
Een beeld van wat taal allemaal is
Op de achterflap van "Taal" lezen we: "Taal is een communicatiemiddel, maar ook een systeem van regels en woorden. In dit Elementaire Deeltje wordt taal bekeken met de blik van onder andere een kind, een dier, een hersendeskundige, een socioloog en een politieman, om zo tot een compleet beeld te komen van wat taal allemaal is, wat we ermee kunnen doen, en waarom we maar niet kunnen ophouden met (erover) praten."
"Het eerste hoofdstuk begint met taal, zoals alle mensen beginnen: als kind dat de taal nog moet verwerven. In de hoofdstukken over de taal van dieren en oermensen zoekt de auteur de grenzen van onze taal op. Met de blik van de biograaf beschrijft zij het ontstaan, veranderen en sterven van talen in onze eigen tijd. Dat leidt tot wat taal in onze huidige samenleving is: een vaardigheid van onze hersenen, en tegelijk een sociaal fenomeen," aldus nog de achterflap.
Een greep uit de vragen die in dit boek aan bod komen
Hoe wordt een kind wijs uit alle klanken dat het hoort? Hoe verbindt het betekenissen aan die klanken? Hoe ontdekt het kind structuur in zijn taal? Of kende het de structuur al bij de geboorte?
Waarom praten dieren niet gewoon net als wij? En kunnen ze dat leren?
Hoe is taal ontstaan? Wat spraken de oermensen? En hoe ontstonden onze hedendaagse talen uit de eerste oertaal? Hoe wordt een taal geboren? Hoe veranderen talen (vaak onder invloed van andere talen)? Hoe sterven talen uiteindelijk?
Waar in onze hersenen zitten de taalregels? Hoe verwerken en produceren we woorden en zinnen? En wat kan er daarbij allemaal misgaan?
Hoe laten mensen aan hun taal zien bij welke groep ze horen? En hoe kunnen ze zichzelf of anderen met hun taal uitsluiten?
Wat is goed taalonderwijs? Welke regels moet een taaldocent de leerlingen bijbrengen als hij wil dat ze goed Nederlands leren? Wat zijn taal- en spelfouten en hoe voorkom je ze?
Hoe kun je taal gebruiken om iemand op te sporen? Kun je aan de hand van een tekst de schrijver identificeren? Wat voor taal gebruiken rechters en politieagenten zelf, en waarom is dat belangrijk?
Sterre Leufkens
Sterre Leufkens promoveerde in de taalwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam in 2015. Ze is momenteel als docent en onderzoeker verbonden aan de Universiteit Utrecht. Sterre Leufkens schrijft in diverse media over taal en taalwetenschap. Ze blogt op "De Taalpassie van Milfje" samen met Marten van der Meulen als het duo Milfje Meulskens. Met dat blog proberen beiden taalwetenschappelijke kennis naar een groter publiek te brengen, mede met het doel om het publieke taaldebat over taalverandering en taalverloedering wat genuanceerder en wetenschappelijker te maken. Het boek "Taal" heeft Sterre Leufkens luidens haar nawoord geschreven "voor de slimme maar nog onkundige lezer die graag nieuwe kennis over taal wil opdoen".
Beginnend taalkundige
"In dit boek heb ik geprobeerd taal van zo veel mogelijk kanten te belichten. (...) Natuurlijk blijven er nog talloze kanten over om naar taal te kijken. Ik heb het nog helemaal niet gehad over de taal van computers, de taal van politici, of over wat taal is voor filosofen. Misschien had u nog wel meer willen lezen over de psychologie van taal, of juist over de sociale aspecten ervan. Ik hoop dat u dit boek wilt zien als een beginpunt in het denken en lezen over taal. Zodat u verder kunt lezen, niet meer als onbewuste gebruiker van een of meerdere talen, maar als beginnend taalkundige," aldus nog Sterre Leufkens in haar nawoord.
ISBN: 9789462980075
ISBN pdf: 9789048529209
ISBN ePub: 9789048529216
Meer info: http://nl.elementaire-deeltjes.aup.nl/books/9789462980075-taal.html
Meer info: http://milfje.blogspot.com/